Thokcha ( tiếng Tây Tạng : ཐོག་ ལྕགས , cách viết khác là thogcha, thongcha, sky iron…) là một loại bùa hộ mệnh thường gặp của người Tạng, những thokcha phổ biến được làm bằng đồng và sắt, trong khi những thogcha hiếm gặp và quý giá được làm bằng thiên thạch ngoài vũ trụ. Thogcha hường có hàm lượng sắt cao, theo truyền thống Tạng chúng được cho là có chứa một sức mạnh tâm linh bảo vệ có thể so sánh với các hạt Dzi Tây Tạng. Hầu hết thokcha được làm bằng hợp kim đồng. Từ Thokcha được ghép bởi hai từ; thog có nghĩa là ở trên , nguyên thủy , đầu tiên , hoặc sấm sét , và lcags là viết tắt của sắt hoặc kim loại tạo thành ý nghĩa chung là những miếng sắt đến từ bầu trời.
Thogchags hay Thokcha (Wylie: Thog lcags) được người Tây Tạng, đặc biệt là người dân vùng Himalaya , đeo làm bùa hộ mệnh để bảo vệ và chữa bệnh tâm linh. Chúng thường có hình dạng là các vị thần mật tông, động vật linh thiêng, biểu tượng tốt lành và thần chú. Nhiều thokcha dùng trong các nghi lễ như gương, phurba hoặc vajra. Được làm ra dưới tay người Tạng với những ý nghĩa tâm linh nhất định, được sự dụng lâu đời tại Tây Tạng, vùng đất Phật giáo mang đậm bản sắc tinh thần, dường như mang lại cho Thokcha những sức mạnh tiềm ẩn để hộ thân cho những ai đeo.
Cũng giống như dzi bead ( thiên châu Tây Tạng ) người Tạng đeo rất nhiều thogcha trên người và súc vật ( thường là trâu yak ) những người du mục sử dụng thogcha như những bùa hộ mệnh tâm linh, để bảo hộ họ tránh khỏi các hiểm họa bất ngờ khi đi du mục trên các cao nguyên, họ cho rằng Thogcha như những lá chắn hay sự chứng nhận của họ là tín đồ Phật giáo Kim cương thừa, vậy nên các vị thần bản địa hay ma quỷ sẽ phải dè chừng khi có ý định hãm hại họ. Từ đó giống như dzi bead, nhưng thokcha cổ bị tăng giá lên nhanh chóng qua năm tháng bởi những truyền thuyết, những lời đồn, những câu chuyện được truyền tai… nhất là những thokcha được làm từ thiên thạch sắt ( sky iron ) cổ, có giá tới cả chục ngàn hay trăm ngàn đô la, ngang bằng với những viên dzi cổ.
Người Tạng coi sắt thiên thạch là “chất tối cao để tạo ra hình dạng vật lý của kim cương hoặc các vũ khí bằng sắt khác.” Người ta tin rằng những tấm bùa hộ mệnh này đã được các vị thần luyện hóa trước khi rơi xuống trái đất. Nhiều mảnh thiên thạch có thể được tìm thấy ở Tây Tạng.
Mô tả chung về thokcha là những vật bằng kim loại có kích thước khoảng 2–15 cm (0,79–5,91 in), ban đầu được chế tạo để làm dây nịt ngựa , khóa , xương mác và đầu mũi tên… Chúng cũng có thể được sử dụng làm đồ trang điểm cho quần áo, bật lửa và ví. Thokcha có thể tượng trưng cho động vật có thật hoặc thần thoại , thường là các vị thần từ các tôn giáo Bön hoặc Phật giáo của Tây Tạng . Tuy nhiên, vì một số thokcha có dạng trừu tượng nên ý nghĩa chính xác của những phần này vẫn chưa rõ ràng.
Thogcha thường được có 3 dạng đặc thù cơ bản:
- Các hình thù về Phật giáo Kim Cương thừa như: tượng nhỏ; pháp khí mật tông như dao phurba, chày kim cương… ; hộp gau, cửu cung và các đồ dùng trong cúng lễ nghi thức mật tông…
- Các hình thù về loài vật, loài trên thiên giới, các loài truyền thuyết trong văn hóa Tây Tạng: bọ cạp, chim thần Garuda, cá, ốc, sư tử tuyết…
- Các mảnh kim loại đa hình dạng khác: bao gồm các lục lạc, chốt đeo yên bò yak, các mắt xích buộc dây… chủ yếu dùng trong các công việc thường ngày
Thokcha được phân thành hai thời kỳ chính: thời kỳ tiền Phật giáo (khoảng 1000 năm trước Công nguyên đến năm 900 sau Công nguyên) và thời kỳ Phật giáo Kim cương thừa phát triển ở Tây Tạng (sau năm 700 sau Công nguyên). Một số thokcha sớm nhất có thể được liên kết với văn hóa đạo Bon Tây Tạng. Một niềm tin phổ biến của người Tây Tạng là Thokcha được hình thành một cách kỳ diệu khi một tiếng sét đánh xuống trái đất. Có truyền thuyết là, người ta tin rằng nếu bạn tình cờ đào phải Thokcha dưới lòng đất, chúng có thể trở thành bùa may mắn của bạn.
Norbushop là một đơn vị sưu tầm các vật phẩm Tây Tạng từ nhiều năm qua, chúng tôi đã giới thiệu dzi bead tới Việt Nam thiên châu ngày càng thêm nổi tiếng và được nhiều người biết đến như một viên đá quý hộ trì và bảo vệ người đeo. Và bây giờ, chúng tôi nghĩ rằng Thogcha cũng là một món quà quý giá, một vật phẩm quý báu từ xứ tuyết mà có thể rất nhiều người Việt quan tâm. Sau những năm tháng sưu tầm, tìm hiểu, chúng tôi đã tìm được những kênh thogcha chính gốc từ người Tạng tại Lhasa – Tibet. Trải qua quá trình đàm phán và thương thảo rất mất thời gian và công sức, chủ yếu là do ngôn ngữ và vận chuyển, những mảnh thogcha đầu tiên và quý giá đã được đưa về Việt Nam, bổ sung vào bộ sưu tập những vật phẩm Tibet quý giá mà chúng tôi có được. Vui lòng liên hệ nếu bạn quan tâm về thogcha cũng như muốn tìm hiểu về Thokcha hay thỉnh về cho mình!
